Binnen ZwarteBij.org is er reeds het klassieke selectieprogramma (zie conservatie door gebruik) dat gebruik maakt van het Duitse beebreed-systeem, maar reeds enige jaren is er ook interesse voor een project waarin via natuurlijke selectie tot vitale Varroa-resistente Zwarte bijen gekomen zou kunnen worden. In 2020 was het dan uiteindelijk zover: het Darwinian Black Box experiment ging van start!
In de natuur zoeken gastheer en parasiet steeds naar een evenwicht, waarbij de beide organismen gedijen zonder dat de gastheer-populatie volledig ten onder gaat. Dit zou immers ook voor de parasiet het einde betekenen. Zo zouden ook de honingbij en de Varroa-mijt vrij snel tot een evenwicht kunnen komen, indien de natuurlijke selectie haar gang kan gaan. Dit werd reeds herhaaldelijk aangetoond in een Black Box experiment waarbij een aantal bijenvolken op een locatie werd geplaatst en (gedeeltelijk) aan hun lot werd overgelaten. (Locke, 2015)
Varroamijt op bijenpop (© WUR)
In de zomer van 2020 werden er door verschillende leden van ZwarteBij.org in totaal 24 Zwarte bijenvolken (opgestart als kunstzwerm) samengebracht op een geïsoleerde locatie, deze volken zullen beheerd worden als een gesloten populatie. De volken die de winter 2020 – 2021 overleven, zullen in het voorjaar van 2021 gebruikt worden voor darrenteelt en opgesplitst worden in afleggers om een nieuwe generatie te genereren.
Daar het een geïsoleerde locatie betreft, zullen de paringen plaats hebben tussen koninginnen en darren die beiden afkomstig zijn van bijenvolken die onder natuurlijke selectie overleven. Deze handelswijze zal vervolgens in een eerste fase 4 jaar herhaald worden om de eerste tekenen van Varroa-resistentie tot expressie te brengen.
De DBB-volken staan, per 2, verspreid opgesteld om vervlieging te voorkomen
De Darwinian Black Box strategie heeft in dit geval louter als einddoel om op “natuurlijke” wijze te komen tot Zwarte bijen welke perfect lokaal geadapteerd zijn aan de omgevingsomstandigheden; een hoge ziekte-resistentie hebben en weerbaar tegen Varroa en andere plagen. Deze Zwarte bijen zullen vervolgens in een latere fase ingezet worden voor de rewilding-projecten van ZwarteBij.org. Voor de volledigheid zullen de bijenvolken in het experiment ook gemonitord worden op zachtaardigheid, raatvastheid en dergelijke meer, teneinde ook de “imkerkwaliteit” van deze bijenvolken te kunnen evalueren.
De coördinatie van dit experiment staat onder toezicht van Dylan Elen. De bijenvolken in dit experiment maken tevens deel uit van het Europese SOV (suppressed in ovo virus infection; De Graaf et al., 2020) onderzoeksinitiatief van Honeybee Valley, UGent; alsook van het MASBEEVAR-project dat kijkt naar genetische aanleg voor SMR (Suppressed Mite Reproduction), eveneens geleid door Honeybee Valley, UGent.
BLACQUIERE, T.; BOOT, W.; CALIS, J.; MORO, A.; NEUMANN, P. & PANZIERA, D. 2019. Darwinian black box selection for resistance to settled invasive Varroa destructor parasites in honey bees. Biological Invasions, 21 (2519-2528).
DE GRAAF, D.C.; LAGET, D.; DE SMET, L.; CLAEYS BOUUAERT, D.; BRUNAIN, M.; VEERKAMP, R.F. & BRASCAMP, E.W. 2020. Heritability estimates of the novel trait ‘suppressed in ovo virus infection’ in honey bees (Apis mellifera). Scientific Reports, 10 (14310).
LOCKE, B. 2015. Natural Varroa mite-surviving Apis mellifera honeybee populations. Apidologie, 47 (3).
Schitterend project! En fantastisch dat het vanuit een wetenschappelijke hoeg wordt bekeken en gemonitord.
Is het dan op langere termijn de bedoeling dat er kan worden overgelarfd van de ‘survivors’ van deze volken, nadat de rewilding gebeurd is?
En kan je al iets zeggen over hoe jullie die rewilding zien (holle bomen, nagemaakte holle bomen, gewone kasten, locaties,…?) of zijn dat onderwerpen voor volgende blogposts 🙂 ?
Beste Pieter,
Zonder wetenschappelijke omkadering zou zo’n project weinigzeggend zijn. We willen immers ook graag begrijpen waarom ze na verloop van tijd geheel zelfstandig hun plan kunnen trekken. Bovendien gaat dit uiteraard over meer dan enkel Varroa. Een ander groot vraagteken stelt zich immers bij de Aziatische hoornaar, kan natuurlijke selectie ook tegen die invasieve exoot iets uit haar mouw schudden?
Het genetisch materiaal van de survivors zal steeds ter beschikking staan van onze Taskforce Selectie waardoor zij via onze overlarfsessies uiteindelijk doorvloeit naar onze leden. Zo kan iedereen profiteren van het werk van moeder natuur.
Wat betreft onze rewilding-plannen, de bedoeling is om op termijn conservatiezones op te richten waarin nestkasten geplaatst zullen worden die moeten compenseren voor het kleine aantal natuurlijke boomholtes (al verschilt dit van het ene natuurcomplex tot het andere). Een deel van die nestkasten zal bevolkt worden met Zwarte bijen uit het DBB-project, die dan hopelijk vervolgens de andere nestkasten en natuurlijke holtes bevolken door middel van zwermen. Een prototype van onze rewilding-nestkast kan je hier bekijken. De Benelux beschikt over verschillende locaties met potentieel, waar we zullen starten is nog ietwat onzeker, maar de ambitie is zeker wel om meerdere in het wild levende populaties Zwarte bijen tot stand te brengen. Uiteraard zal dat steeds van dichtbij wetenschappelijk opgevolgd worden. Je kan hierover ook meer terugvinden onder conservatie door rewilding.
Zoemende groeten
Dit is hoe de meeste imkers op Texel het doen. Ik heb nog nooit enige bestrijding toegepast. Toen de mijt op Texel kwam zijn er in het tweede en derde jaar veel volken gestorven en zijn er meer problemen met koninginnen, nu vooral met de bevruchting. Het lijkt erop dat de Darren het minder goed doen? Volgen ons lijkt het erop dat de mijten meer naar het darrebroed gaan en het werksterbroed minder te lijden heeft. Gewoon stoppen met behandelen en zorgen voor een goede bijenweide. En dat laatste is natuurlijk vaak het probleem. Vaak veel te veel volken op een plek. Of op een eenzijdig aan bod van stuifmeel. Daarom zijn ook teveel wilde volken een concurrerend van gehouden volken en een bron van overlast en lijd tot negativiteit van mensen naar de bij en imker. Maar onze honingbij kan zich prima handhaven hoor, ik weet van zeker 5 plekken op Texel waar bijen wonen in bomen en gevels en die elk jaar zwermen leveren. Een in een schoorsteen woont er al 16 jaar, volgens de bewoners. Mensen gewoon stoppen met al die Chemische troep. Zoem Zoem Terug
Dag Henk,
Het is mogelijk dat hoge Varroa-infestaties de prestaties van de darren, en onrechtstreeks ook de kwaliteit van het sperma naar beneden halen.
Betreffende je uitspraak over “gewoon stoppen met behandelen” moet ik toch een kanttekening maken: op Texel is dat goed doenbaar omdat het een eiland is en zowat geen enkele imker op het eiland behandelt, op een uitzondering na. Met andere woorden, Texel is een soort van bevruchtingseiland waar jonge koninginnen, afkomstig van volken welke overleven zonder Varroa-behandeling, kunnen paren met darren die eveneens afkomstig zijn van volken die overleven zonder Varroa-behandeling. Je bent met andere woorden vrij zeker dat survivors paren met survivors.
Op het vasteland is dat helemaal anders, de kans is bijvoorbeeld groot dat jonge koninginnen er bevrucht worden door darren van de buur-imkers die heel vaak wél behandelen. Op die manier heeft het amper zin om zelf behandelloos te imkeren omdat je nooit de resistentie op die manier genetisch zal kunnen verankeren.
Groeten,
Dylan
Hallo Dylan
Waar heb je deze pin-test aangekocht?
mvg
Dag Arthur,
De insectennaalden kan je makkelijk online vinden door ‘insectennaald maat 2’ bij een zoekmachine zoals Google of Ecosia op te zoeken, soms geeft ‘insectenspeld maat 2’ meer resultaten. Er zijn meerdere handelaars in entomologie-prullaria die het aanbieden. Het moet er dus wel eentje van maat 2 zijn. Het sjabloon (trapezium) van 100 cellen kan je makkelijk zelf in elkaar knutselen m.b.v. een transparant deksel (zoals van een bakje ‘Chinees’) en een waswafel of uitgebouwde raat.
Veel succes ermee!
Groeten,
Dylan