Binnen het Vlaams Bijenteeltprogramma 2020 – 2022 werd binnen het actiekader ‘Genetische diversiteit’ een DNA-monitoringsproject opgezet van de Zwarte bijen in de Lage Landen, zodoende de genetische integriteit te kunnen controleren van het teeltmateriaal dat aangewend kan worden in ons kweekprogramma. Dit project werd voor de uitvoering toevertrouwd aan de Taskforce Research van ZwarteBij.org vzw en werd uitgevoerd in samenwerking met Bangor University (VK) en Instituto Politécnico de Bragança (Portugal).
Zwarte bijen in de Lage Landen
Eerder DNA-onderzoek heeft in het verleden uitgewezen dat er zowel in de Belgische regio Chimay als op het Nederlandse waddeneiland Texel nog Zwarte bijen aanwezig zijn (Garnery et al.; 1998 & Pinto et al.; 2014). Echter, er is slechts 1 voortplantingsseizoen met aanwezigheid van vreemde darren in de omgeving vereist om ernstige hybridisatie van een populatie te verkrijgen. Daarom is het zowel voor conservatie- als voor selectiepopulaties essentieel om zo frequent als mogelijk is de genetische integriteit van de bijenvolken te laten analyseren. In dit monitoringsproject werd daarbij gekozen voor de toepassing van SNP’s die specifiek hybridisatie tussen Zwarte bijen en C-lineage honingbijen (waaronder Carnica, Ligustica en Buckfast) kunnen opspeuren (Henriques et al.; 2018). Naast bijenvolken van Chimay en Texel werden er ook bijenvolken van het Nederlandse waddeneiland Terschelling geïntegreerd.
Stand van zaken
In het najaar van 2021 werden er werksters verzameld van maar liefst 340 bijenvolken. Naast bijenvolken rechtstreeks uit Chimay, Texel en Terschelling werden er ook bijenvolken bemonsterd die indirect tot een van deze populaties behoorden (koninginnen die bv. bevrucht werden op onze paringsstand in Bosland of de Flevopolder). De analyse van de resultaten loopt stilaan op zijn einde, meer hierover later.
Momenteel loopt een nieuwe staalnamecampagne waarbij imkers tijd hebben tot 15 oktober om stalen te bezorgen voor DNA-monitoring. Geïnteresseerden mogen steeds contact opnemen met Dylan Elen.
GARNERY, L.; FRANCK, P.; BAUDRY, E.; VAUTRIN, D.; CORNUET, J.M. & SOLIGNAC, M., 1998. – Genetic diversity of the west European honey bee (Apis mellifera mellifera and A. m. iberica). II. Microsatellite loci. Genetics Selection Evolution, 30: S31-S47. [hal-00894232]
HENRIQUES, D.; BROWNE, K.A.; BARNETT, M.W.; PAREJO, M.; KRYGER, P.; FREEMAN, T.C.; MUNOZ, I.; GARNERY, L.; HIGHET, F.; JOHNSTON, J.S.; MCCORMACK, G.P. & PINTO, M.A. 2018. – High sample throughput genotyping for estimating C-lineage introgression in the dark honeybee: an accurate and cost-effective SNP-based tool. Scientific Reports. 8:8552. [DOI 10.1038/s41598-018-26932-1]
PINTO, M.A.; HENRIQUES, D.; CHAVEZ-GALARZA, J.; KRYGER, P.; GARNERY, L.; VAN DER ZEE, R.; DAHLE, B.; SOLAND-RECKEWEG, G.; DE LA RUA, P.; DALL’OLIO, R.; CARRECK, N.L. & JOHNSTON, J.S., 2014. – Genetic integrity of the Dark European honey bee (Apis mellifera mellifera) from protected populations: a genome-wide assessment using SNPs and mtDNA sequence data. Journal of Apicultural Research, 53(2): 269-278. [DOI 10.3896/IBRA.1.53.2.08]