Een geslaagde conservatie van de Zwarte bij impliceert dat er op 3 aandachtspunten gefocust wordt.
- vermijden van genetische pollutie (kruisingen);
- behoud van een brede, lokaal geadapteerde genetische diversiteit; en
- het optimaliseren van de “imkerkwaliteit” via selectie.
Voor het eerste aandachtspunt focust ZwarteBij.org op de opbouw en het beheer van een netwerk van paringsstanden in de Benelux, waarbij de zuiverheid van de paringen via zowel morfologisch/-metrisch als DNA-onderzoek gecontroleerd wordt. Teneinde lokale adaptatie, het tweede aandachtspunt, te kunnen garanderen wordt er enkel gewerkt met Zwarte bijen uit de populaties van Chimay (B), Texel (NL) en Terschelling (NL). Er worden met andere woorden géén Zwarte bijen uit andere oorden, zoals Ierland, Zweden, Zwitserland, … geïntegreerd in ons conservatieprogramma. Om een brede genetische basis aan te houden wordt zowel gefocust op een zwak als op een sterk geselecteerde stock binnen ons conservatieprogramma. De zwak geselecteerde stock moet uiteindelijk dienen voor rewilding, terwijl de sterk geselecteerde stock gebruikt wordt om onze leden van goed teeltmateriaal te voorzien, bv. via onze overlarfdagen, het derde aandachtspunt. Essentieel in een conservatieprogramma is uiteraard het registreren van familiale relaties tussen bijenvolken, of beter gezegd, tussen koninginnen: de stamboom.
In 2016 nam ZwarteBij.org deel aan het Europese SmartBees-project. SmartBees trachtte het voortbestaan van de verschillende Europese ondersoorten van Apis mellifera veilig te stellen. Een van de maatregelen die daartoe getroffen werd, was het inbrengen van al die ondersoorten in een selectiesysteem, meer bepaald het gerenommeerde Beebreed-systeem, welk gerund wordt vanuit het Länderinstitut für Bienenkunde dat verbonden is aan de Berlijnse Humboldt-Universität. Binnenin beebreed zit er ook zulk een stamboomfunctie, deze helpt niet enkel verwantschap en inteelt in kaart brengen, maar is ook van cruciale waarde voor het berekenen van de teeltwaarden voor eigenschappen waarop onze Zwarte bijen geëvalueerd worden: zachtaardigheid, volksontwikkeling, Varroa-resistentie, … Dit is noodzakelijk om op succesvolle wijze vooruitgang te boeken in onze selectieteelt. ZwarteBij.org staat in beebreed geregistreerd als associatie BE-2.
Via onze aanpak, die enerzijds morfologisch/-metrisch en DNA-onderzoek en anderzijds beebreed-teeltwaardeschatting combineert, kunnen tot slot gecertificeerde Zwarte koninginnen afgeleverd worden waarvan én de zuiverheid, én de stamboom, én de imkerkwaliteit gekend zijn. In dit verband brengt ZwarteBij.org ook het Certificaat Subspecies-Analyse (voorbeeld: CSA BE-2-999-10-2019) uit welk focust op de zuiverheid van de aanparing van een koningin en haar stamboom.
De betrachting die ZwarteBij.org hiermee nastreeft is imkers goed teeltmateriaal van de Zwarte bij te kunnen aanbieden welk afkomstig is van eigen bodem. Imkers actief in de Carnica- en Buckfastteelt zijn afhankelijk van teeltstations en bronpopulaties in het buitenland (lees bv. hier of zie deze video vanaf 01:10), een verre van duurzame aangelegenheid!
Imkeren met de Zwarte bij van ZwarteBij.org is dus duurzaam imkeren, te meer omdat men zo bijdraagt aan het behoud van onze bedreigde inheemse honingbij. Al wie géén Zwarte bijen houdt, werkt immers rechtstreeks het uitsterven van de hier inheemse honingbij verder in de hand. Draagt men zo als imker werkelijk een steentje bij aan de natuur?